Sắc tức thị không không tức thị sắc sắc bất dị không không bất dị sắc

“Sắc tức thị không, không tức thị sắc”, là lời nói tinh hoa nổi tiếng trong Phật pháp - chén nhã bố la mật đa. Đối với giới học Phật trung hoa sùng ưa thích sự tinh giản và viên dung thì nó lại càng khôn cùng thích hợp. Cho nên, rốt ráo chân thành và ý nghĩa của nó là gì, vẫn tồn tại nhiều người lưỡng lự rõ, hoặc mang xưa ni cũng chẳng từng nghĩ về đến, vì câu “Sắc tức thị không, ko tức thị sắc” đã trở thành thành ngữ quen thuộc thuộc của nhiều đệ tử Phật cùng giới trí thức thông thường, mà số đông nó được xem như thể đại biểu mang đến giáo lý Phật. Nó hay được nhắc đến từ lâu, nhưng đầy đủ năm cách đây không lâu ở Đài Loan, cũng có thể có một số fan đem ra thảo luận. Tôi không tồn tại hứng thú gia nhập biện bác thảo luận gì cả, chỉ muốn trình bày sơ lược và chỉ còn ra vấn đề này thật hoàn toàn không 1-1 thuần như mọi fan từng nghĩ.

Bạn đang xem: Sắc tức thị không không tức thị sắc sắc bất dị không không bất dị sắc

“Sắc tức thị không, ko tức thị sắc”, thường được biết thêm là ở trong “Tâm Kinh chén bát nhã ba la mật đa” là 1 trong thành ngữ được công thức hóa, buổi tối giản hóa. Một bốn tưởng này, đúng chuẩn phải nói thật sự, căn phiên bản là từ cỗ “Kinh Đại chén bát nhã cha la mật đa” nhưng ra. Từ phía trên mà có tương đối nhiều kinh luận làm thành các giải thích.

“Tâm Kinh chén bát nhã cha la mật đa” phiên bản dịch của Huyền Trang, đoạn văn tởm trước mang đến sau là:

“Chiếu loài kiến ngũ uẩn giai không, độ duy nhất thiết khổ ách”

“Xá Lợi Tử! sắc đẹp bất dị không, không bất dị sắc; sắc đẹp tức thị không, không tức thị sắc. Thọ, tưởng, hành, thức, diệc phục như thị”.

“Xá Lợi Tử! Thị chư pháp không tướng, bất sinh bất diệt, bất cấu bất tịnh, bất tăng bất giảm. Thị cầm không trung vô sắc, vô thọ, tưởng, hành, thức”.

Văn kinh này chia thành ba đoạn: 1- Nêu Tông. 2- Giải thích. 3- Kết luận.

Phần Nêu Tông, trong tởm nói: “Ngũ uẩn giai không” (năm uẩn đều không). Năm uẩn là sắc, thọ, tưởng, hành cùng thức. Nói đại khái, sắc đẹp là hiện tượng kỳ lạ thuộc sinh lý, đồ dùng lý; thọ, tưởng, hành, thức là hiện tượng kỳ lạ thuộc trung tâm lý. Tức thì trong sự tiệm chiếu của người yêu tát thì toàn bộ (hiện tượng) trung khu lý, trang bị lý ấy đầy đủ là không cả. Vày sao không? ko là nghĩa gì? Trong khiếp nói: “Sắc bất dị không, ko bất dị sắc, sắc tức thị không, không tức thị sắc. Thọ, tưởng, hành, thức, diệc phục như thị”. (Sắc chẳng không giống không, ko chẳng không giống sắc, sắc tức là không không tức là sắc. Thọ, tưởng, hành, thức, cũng lại như vậy). Vì chưng sắc vì thế không, mối quan hệ sắc và không thật ví dụ nêu ra: Không, ko là cái đơn lẻ ngoài sắc, đó là cái “chư pháp ko tướng” (tướng không của các pháp) nó ko sanh ko diệt, không nhơ bẩn không sạch, không thêm không giảm mà vị nhân tình tát đã cửa hàng chiếu với thực chứng. Tức thì trong chiếc “tướng không của các pháp” thì năm uẩn này sẽ không thể tra cứu thấy giành được (bất khả đắc), vì chưng không thể search thấy có được cho nên vì thế không thấy, vày không thấy vì thế không bám mắc.

Tâm kinh chén nhã ba la mật đa, gồm khá nhiều phiên bản dịch, so sánh với nhau cũng có thể có vài điểm rất cần được nói rõ thêm sinh hoạt đây:

“Chiếu loài kiến ngũ uẩn giai không” giống phiên bản của Cưu-ma-la-thập dịch. Dẫu vậy các bản như của Thi Hộ, Pháp Nguyệt, kiến thức Luân rất nhiều dịch là “ngũ uẩn từ tánh giai không” (tự tánh của năm uẩn đầy đủ không); phiên bản của Pháp Thành dịch là “ngũ uẩn thể tánh giai không” (thể tánh của năm uẩn đông đảo không). Ở điểm này, “ngũ uẩn giai không” đó là nói mẫu “tự tánh” của năm uẩn là “không”; “không” là tên thường gọi khác của “vô từ tánh” (không bao gồm tự tánh).

Cái “tướng không của các pháp ấy”, các phiên bản của La Thập, Pháp Nguyệt, bát Nhã với Lợi Ngôn… đầy đủ dịch tương đương nhau. Nhưng bản của trí óc Luân dịch là “thị chư pháp tánh tướng mạo không” (cái tánh, tướng của những pháp là không); bạn dạng của Pháp Thành dịch là “nhất thiết pháp không tánh” (tánh không của toàn bộ pháp). Ở điểm này, “tướng không” chính là tên gọi khác của “tánh không”. Qua hai điểm vừa nêu, nói theo cách khác vì nhằm tránh dẫn mang lại hiểu lầm, cơ mà được dịch cung cấp cho ví dụ hơn.

Lại trước đoạn “sắc bất dị không, ko bất dị sắc; nhan sắc tức thị không, ko tức thị sắc” bản của Pháp Thành dịch tất cả hai câu “sắc tánh thị không, ko tánh thị sắc” (tánh của dung nhan là không, tánh của không là sắc); bản của trí óc Luân dịch tất cả hai câu “sắc không, không tánh loài kiến (chữ loài kiến 見 là lầm chữ thị 是) sắc” (sắc là không, chiếc tánh của ko là sắc).

Văn tự ở “Tâm kinh” với một đoạn gớm văn Phật thuyết mang đến Xá Lợi Phất trong “Kinh Đại chén nhã” gần giống nhau. Ni nêu ra nhằm so sánh.

Kinh “Ma ha chén nhã bố la mật đa”, phiên bản dịch của Cưu-ma-la-thập (cũng là phiên bản Long Thọ phụ thuộc vào viết Đại Trí Độ Luận), quyển 1 nói:

“Không trung vô sắc, vô thọ, tưởng, hành, thức. Ly dung nhan diệc vô không, ly thọ, tưởng, hành, thức diệc vô không” (trong không, không có sắc, không có thọ, tưởng, hành, thức. Lìa dung nhan ra cũng không tồn tại không, lìa thọ, tưởng, hành, thức cũng không có không).

“Sắc tức thị không, ko tức thị sắc; thọ, tưởng, hành, thức tức thị không, không tức thị sắc”… (Sắc tức là không, không có nghĩa là sắc; thọ, tưởng, hành, thức có nghĩa là không, không có nghĩa là sắc…”.

Xem thêm: Cây Trầu Bà Đế Vương Tím - Cây Trầu Bà Đế Vương Có Những Loại Nào

“Chư pháp thiệt tánh, vô sinh vô diệt, vô cấu vô tịnh cố” (Vì tánh thật của những pháp, không tồn tại sanh, không tồn tại diệt, không tồn tại nhơ, không tồn tại sạch).

Còn tởm “Ma ha chén bát nhã bố la mật đa” bạn dạng dịch của Huyền Trang, phần nhì (quyển 402) nói:

“Sắc trường đoản cú tánh không, bất vì không cố, sắc đẹp không phi sắc. Sắc đẹp bất ly không, không bất ly sắc; sắc đẹp tức thị không, ko tức thị sắc” (Vì trường đoản cú tánh của nhan sắc là không, chẳng vị nơi không, chiếc không của sắc đẹp chẳng nên sắc. Sắc đẹp chẳng bóc rời không, ko chẳng bóc rời sắc; sắc tức là không, không tức là sắc).

“Thọ, tưởng, hành, thức từ tánh không; bất vị không cố, thọ, tưởng, hành, thức không cầm cố phi thọ, tưởng, hành, thức. Thọ, tưởng, hành, thức bất ly không, không bất ly thọ, tưởng, hành, thức; thọ, tưởng, hành, thức tức thị không, không tức thị thọ, tưởng, hành, thức”… (Vì từ tánh của thọ, tưởng, hành, thức là không, chẳng vị không, dòng không của thọ, tưởng, hành, thức chẳng bắt buộc thọ, tưởng, hành, thức. Lâu tưởng, hành, thức chẳng tách rời không, ko chẳng bóc rời thọ, tưởng, hành, thức. Thọ tưởng, hành, thức tức là không, không có nghĩa là thọ tưởng, hành, thức).

“Như thị tự tánh, vô sanh vô diệt, vô truyền nhiễm vô tịnh” (Tự tánh như thế, không có sanh, không tồn tại diệt, không có nhiễm, không tồn tại sạch).

Phần một cùng ba, đều giống hệt như đây. Ở trước đoạn “sắc bất dị không, ko bất dị sắc” có cha câu: “Sắc tự tánh không, bất bởi vì không cố, nhan sắc không phi sắc” (vì từ tánh của nhan sắc là không, chẳng bởi không, mẫu không của dung nhan chẳng đề xuất sắc) cân xứng với lý thuyết của học giả Duy thức truyền bá. Nhưng mà “Tâm kinh” bạn dạng dịch của Pháp Nguyệt, trí tuệ Luân, thì trước “sắc bất dị không, ko bất dị sắc” chỉ gồm hai câu, cũng có thể thấy sẽ là y cứ bạn dạng truyền bá của Duy thức Tông nhưng ra. Xét tự sự tương đương giữa hai bản dịch “Tâm kinh” của La Thập cùng Huyền Trang, thì bản “Tâm kinh” cổ bản (bản Phạn văn cũng đều có khi diễn biến thêm bớt) thì sát với phiên bản của La Thập truyền hơn.

“Sắc tức thị không, ko tức thị sắc”, thường thì chỉ phân biệt nó về phương diện viên dung, tuy nhiên lại không thật chăm chú đến ý nghĩa hoàn chỉnh của khiếp Phật, vẫn sơ sài đánh giá và nhận định cho đấy là xiển dương “ngũ uẩn giai không” nhưng mà quy tông chỉ về với chiếc “tướng không của những pháp” và “trong không không có sắc”. Nên tìm hiểu đây không là vấn đề lý luận nhưng là vụ việc tu chứng. Như nếu bọn họ cứ loanh xung quanh trên trình bày “sắc tức thị không” thì sẽ không thể từ biết chỗ mang đến chỉ giải pháp xa một bước.

“Sắc (cùng cùng với thọ, tưởng, hành, thức nói chung là năm uẩn, tuy nhiên lấy sắc làm đại biểu) tức thị không”, “không tức thị sắc” là có ý nghĩa sâu sắc gì? bởi vì sao phải nói như thế? Trước tiên, yêu cầu lý giải ý nghĩa đại biểu của sắc cùng không. “sắc v.v.” có nghĩa là cái nắm giới chúng ta đối diện tiếp xúc và thế giới hiện tượng chổ chính giữa lý, vật lý (sinh lý). Mẫu được gọi là cảnh giới của dấn thức, tổ hợp thân trung khu của bao gồm mình, có nghĩa là “sắc v.v.”, cũng đó là cảnh lúc này trước mắt. Nhưng mà mà, đó là hiện thực của chúng sanh. Nếu cứ như vậy thì sẽ mãi mãi mê mờ, vĩnh cửu khổ sở, tồn tại sống không tự tại, mãi mãi bị tiêu diệt không từ tại. Đây là một vấn đề mập của nhân sinh mà lại Phật pháp sẽ xác nhận. Học tập Phật pháp là cốt yếu tại đoạn hiện thực trước đôi mắt (năm uẩn) cửa hàng sát như thật mà được thật sự giải bay (độ duy nhất thiết khổ ách). Bất luận là tè thừa, Đại thừa, Hữu tông, ko tông, cũng đều cho rằng tu hội chứng là thiết bị thể nghiệm thừa lên trên thường xuyên tình. Nhưng mà nội hàm của sự thể nghiệm rốt ráo là máy mà trọng điểm thức bình thường không thể phân tích và lý giải và tưởng tượng, cũng ko thể dùng ngữ ngôn, văn từ bỏ thông thường diễn đạt hết. Nó là cái gì rồi cũng đều “không đúng”, ngay đến loại “không đúng” cũng nói ko luôn. Đối với người thường nhưng mà nói, thì nó là thế nào cũng đều không thể rõ ràng được.

Đức Phật thuyết pháp ko là để thuyết minh cái điều này, mà chỉ cần ngay vị trí hiện thực thân chổ chính giữa của bọn chúng sanh, chỉ bảo, lý giải khiến cho tất cả những người học Phật pháp trong quy trình tu trì, được lìa vứt sự điên đảo, thác loạn, mà tìm hiểu đi vào trong 1 cảnh địa rất thực này. Trong sự tu trì lìa vứt điên hòn đảo thác loạn, Phật thường lấy Tam Pháp ân: “vô thường” “vô ngã” “tịch diệt”; Tam Tam-muội: “không” “vô tướng” vô tác”; cùng “yếm” (chán), “ly” (lìa), “diệt” (dứt), “xả” (bỏ) v.v... để dạy bảo hướng dẫn để cho thoát khỏi chấp mê thường tình, mà thực hiện việc xuất ly. Bởi thế, trong trường hợp không có tên gọi, gượng lập tên gọi, call đó là “không’, “tánh không” (cũng call là vô tướng, vô tác, bất sanh vong mạng v.v…).

Cổ nhân nói: “Không cũng ko luôn. Chỉ vì hướng dẫn chúng sanh nên lấy cái brand name giả nhưng mà nói”. Như nếu mang lại “không” là rỗng không, không có gì thì rất hiểu nhầm rồi. “Không” nói theo một cách khác là phù hiệu, bộc lộ cái mà bọn chúng sanh không có pháp nào có thể nghĩ bàn, nhưng rất có thể thông qua sự quán chiếu Không, Vô ngã mà cảnh địa ấy được biểu lộ như thật. Như vậy, hiện tại trước mắt (năm uẩn rất có thể thể nghiệm) là Không, tức bọn họ sẽ gọi ý là bao gồm sự đối đãi. Đối với học tập giả cố kỉnh gian, đó là hiện thực với lý tưởng, hiện tượng và bạn dạng thể, hình nhi hạ cùng hình nhi thượng. Vào Phật giáo, thì hotline là tướng cùng tánh, sự và lý, cũng hầu như từ trong trình bày đối đãi nhưng ra. Ví như fan bệnh mắt thấy trên hư không tồn tại hoa đốm, người mắt sáng thấy hư không vào sáng; cứ đem mẫu hư không tồn tại hoa đốm cùng hư không trong trắng mà đối đãi nói là đồng là không giống thì mang đến dù đây là cái (thú vui) bọn chúng sanh cạnh tranh tránh khỏi, cơ mà thật ra nó chẳng quan trọng nói.

“Sắc” (uẩn v.v…) hiện thực, cùng “không” (tướng, tánh ko v.v…) có thể thực chứng, nói đến cùng thì trong tất cả Phật pháp phần lớn cùng có. Dùng từ ngữ tên gọi bất đồng để biểu thị (căn cứ nghĩa bất đồng, nhưng mà trong thuyết minh có rất nhiều khác biệt), như nói đây là “hư vọng” với “như thật”, “sanh tử” và “Niết-bàn”, “thế gian” với “Niết-bàn”, “hữu vi” cùng “vô vi”, “duyên khởi” cùng “tịch diệt”. Ví như nói từ bỏ phía “năng” (chủ thể), thì đây là “vô minh” và “Bát nhã”, “vô minh” cùng “Bồ đề”.

Cái “tánh Không”, sự thể chứng của những bậc Thánh có sâu cạn, tuy vậy thứ được tất cả bậc Thánh cùng chứng thì không không giống biệt. Cho nên trong khiếp nói: ý trung nhân tát địa thứ tám, với trí chứng tánh vô phân biệt, thì với Nhị thừa chứng (trong gớm Hoa Nghiêm nói). Nhị quá hoặc Trí hoặc Đoạn, chính là Bố tát Vô sinh pháp nhẫn (trong Kinh chén nhã). Việc các ông làm chính là thực hành bồ tát đạo (Kinh Pháp Hoa).

Ngay vào “năm uẩn” hiện nay thực cơ mà thể triệu chứng “tướng Không” đã biểu thị là thuộc người tình tát Đại thừa, không các “quán chiếu thấy năm uẩn là không” mà còn từ “sắc tức là không”, “không tức là sắc” mà chứng nhập. “Sắc tức là không”, “không tức là sắc” trong tu trì nó là pháp quán, là phương tiện đào bới vào “tướng Không”, nói theo cách khác đây đó là cái điểm khác hoàn toàn với Nhị thừa. Đó là sự thật, là việc thật của giới Phật giáo. Các bậc Thánh bị hotline là tiểu thừa, tiệm “năm uẩn” mà chứng vào “không tịch”, một cảnh ý là rất việt, vượt khỏi sanh tử. Do này mà có khuynh hướng tự nhiên và thoải mái lìa vứt năm uẩn nhưng nhập vào Không, lìa bỏ trần gian mà chứng Niết bàn. Cùng với thể thức đó mà lý luận nói, phía trên tức sanh tử cùng Niết bàn là hai thiết bị khác biệt, hiện ra hai hạng mục nội dung bất đồng. Nhờ vào đây để phân tích và lý giải mà tạo thành phong thái không tránh khỏi của một bậc Thánh gồm tâm khẩn thiết lìa vứt thế gian, để phát khởi cái niềm tin “bỏ rơi nắm gian, mà 1 mình sống”, “ra khỏi bùn dơ dáy để cơ mà không nhiễm”. Vụ việc này vào Phật giáo có thể nói là sự thanh tịnh của một vị Thánh rồi! mặc dù nhiên, so với một số trong những bậc Thánh hội chứng nhập khác, cho dù biết mê ngộ thiết yếu nói thuộc lúc, nhưng chiếc “năm uẩn” hiện tiền của tín đồ mê, loại “tướng không” mà bậc Thánh hiện tại chứng, quyết thiết yếu là trang bị đối lập. Cửa hàng xét năm uẩn mà hội chứng nhập tướng mạo Không, tướng không không thể tách rời năm uẩn, mà có thể nói chính nằm trong về năm uẩn, chính là thật tướng tá của năm uẩn, bổn tánh của năm uẩn. Như mẫu hư không trong trắng của người sáng mắt thấy, cùng hư không tồn tại hoa đốm của fan bệnh mắt thấy, quyết không thể là thiết bị đối lập, nhưng thật sự mẫu thật tướng hỏng không thì fan bệnh mắt lại thấy hoa đốm bay rơi loàn xạ. Không tồn tại cái Không tách lìa năm uẩn, cũng không tồn tại năm uẩn bóc lìa Không. Một một số loại Thánh này đó là bị xưng là thuộc người tình tát. Phụ thuộc vào uẩn mà lại khế nhập tướng tá Không, cảnh ý là ở trong “nội tại”. Chân lý thì ko thể tách bóc lìa tất cả mà tồn tại. Cứ theo công năng này, thoải mái và tự nhiên hình thành định hướng “ngay Tục cơ mà Chân”. Vày đây phát khởi lý luận đó là “thế gian tức Niết bàn”, “sanh tử tức giải thoát”, “sắc tức thị không”, “thật tánh vô minh tức người tình đề”. Đồng thời, qua trên đây mà biểu lộ ra cái phong cách của vị ý trung nhân tát “ngay trần gian mà xuất thay gian”, “không tách rời trần thế mà đồng vào pháp giới”, “không dính sanh tử, ko trụ Niết bàn”, “không lìa núm gian”, “không bỏ chúng sanh” mà bộc lộ cái ý thức “gần bùn nhưng mà chẳng hôi tanh mùi bùn” vậy.